به گزارش گروه دفاع و امنیت میلیتاری نیوز، پس از سالها مذاکره، کشمکش و تکذیب و تایید، بالاخره در جریان رژه روز ۲۹ فروردین در جوار حرم امام خمینی(ره)، برای اولین بار اجزایی از سامانه دفاع هوایی اس ۳۰۰ در داخل کشورمان به نمایش در آمد. ایران در سال ۲۰۰۷ میلادی، قراردادی را برای خرید سامانه های دفاع هوایی S-300 PMU-1 با روسیه به امضاء رساند.
اما به علت عدم اطلاع رسانی در بخش های مرتبط با تحویل و بکارگیری این سامانه در کشورمان، اطلاعات کاملی در اختیار مردم و رسانه های علاقمند به پیگیری این موضوع قرار نگرفت و هنوز دقیقا مشخص نیست که سامانه تحویل شده به ایران دقیقا کدام عضو از خانواده اس ۳۰۰ است؟
پیش از این برخی مقامات روسی تاکید کرده بودند که سامانه جدیدی که به ایران تحویل می‌شود به نسبت مدل اولیه که در سال ۲۰۰۷ سفارش داده شده است تفاوت داشته و ارتقاء پیدا می‌کند و در عین حال، گزارش مهم رسانه ملی درباره امکان تحویل ۲ نوع سامانه پدافندی به نیروهای مسلح کشورمان، بر حساسیت و ابهامات موضوع افزوده است.
نگاهی به سامانه‌های به نمایش درآمده در جریان رژه روز ارتش جمهوری اسلامی ایران نشان می دهد که مجموعه پدافندی تحویل شده به ایران، سامانه ای است که به راحتی نمی توان آنرا معرفی و تفسیر کرد؛ بخصوص آنکه تصاویر منتشره از رژه نیز نمی تواند مبنای دقیقی برای تحلیل فنی و کامل یک سامانه مدرن و مهم باشد. با این اوصاف، معرفی جداگانه هر کدام از سامانه های موجود در مراسم روز یکشنبه، بهترین راه برای اطلاع رسانی به مخاطبان گرامی است.
سامانه کنترل و فرماندهی UNIVERSAL
یکی از سامانه های به نمایش درآمده در جریان این رژه که به شکل یک کانتیر بزرگ سبز رنگ بود، به نظر سامانه کنترل و فرماندهی دفاع هوایی UNIVERSAL است. دو نکته جالب درباره این سامانه وجود دارد؛ اول اینکه مدل صادراتی این سامانه که UNIVERSAL-1E نام داشته و در برخی از نمایشگاه‌های دفاعی روسیه نیز به نمایش درآمده است، مدلی بسیار کوچکتر از گونه به نمایش درآمده در ایران است.
سامانه UNIVERSAL در ایران
سامانه UNIVERSAL در کنار پدافند S-400. به تعداد برجستگی ها در دو عکس اول و دوم دقت کنید
سامانه UNIVERSAL – مدل صادراتی
یک مسئله مهم درباره تحلیل این سامانه این نکته است که با دقت روی سقف این سامانه، با ۶ برجستگی به نظر هواکش هستند رو به رو می شویم. در سامانه های UNIVERSAL ارتش روسیه که به همراه سامانه اس ۳۰۰ عمل می‌کنند ۴ هواکش دیده شده و ۶ هواکش مربوط به گونه ای است که در کنار سامانه دفاع هوایی اس ۴۰۰ دیده شده است.
در معرفی ویژگی های سیستم فوق اعلام شده است که این سامانه قادر است حجم بالایی از اطلاعات مربوط به شرایط آسمان نبرد را در فواصل مختلف از منابع گوناگون دریافت کرده و علاوه بر ایجاد یک صحنه واضح از میدان نبرد هوایی برای فرماندهان، این اطلاعات را با سایر واحدهای هوایی و پدافندی نیز به اشتراک بگذارد.
رله ارتباطی سامانه S-350E Vityaz در ایران
یکی دیگر از موارد مهم رویت شده در رژه، سامانه رله ارتباطی مربوط به پدافند موشکی S-350E Vityaz است. این سامانه پدافندی یک سیستم دفاع هوایی میان برد متوسط بوده که بیشتر برای پوشش دادن سامانه های برد بلندی مثل اس ۳۰۰ و اس ۴۰۰ طراحی شده است.
در تصاویر مربوط به رژه روز ارتش، یک سامانه رله ارتباطی مشاهده شد که بر روی یک شاسی Kamaz 5350 قرار دارد و در سیستم دفاع هوایی S-350E Vityaz نقش رله ارتباطی ما بین پرتابگرهای موشکی، رادار و پست فرماندهی را بر عهده دارد. البته برخی رسانه‌های داخلی، همچون همیشه با اشتباه تفسیر کردن سامانه مذکور، آنرا جرثقیل موشک‌گذاری سامانه اس ۳۰۰ معرفی کرده بودند بی‌آنکه توجهی به کابل‌های فراوان و ساختار کلی این سامانه داشته باشند.
البته تا به امروز هیچ خبر رسمی مبنی بر قصد ایران برای خرید کل سامانه S-350E Vityaz نه از طرف منابع روسی، نه ایرانی و نه حتی غربی منتشر نشده است. در عین حال باید به ذکر این نکته بسنده کرد که عمده سامانه‌های رله ارتباطی، راداری و موشکی پدافندی در روسیه توان دریافت و اشتراک گذاری اطلاعات را با یکدیگر دارند.
نکته مهم دیگر این است که این سامانه تا به امروز به ارتش روسیه تحویل نشده و منابع روسی اعلام کرده اند تحویل اولین نمونه از این موشک‌ها در سال ۲۰۱۶ به ارتش روسیه آغاز می‌شود.
رادار پرنده بزرگ در دو بخش به نمایش درآمد
همچنین در جریان این رژه رادار ۶۴N6E Big Bird در حالت بسته به نمایش درآمد. نکته اصلی در این رابطه، این مسئله است که این رادار دارای چندین مدل بوده و در مدلهای مختلف سامانه اس ۳۰۰ به کار می رود. در عین حال بخش دیگری از واحد کنترلی این رادار نیز در جریان رژه به نمایش درآمده است که به دلیل وجود زائده ای در بالای آن و تطبیق آن با تصاویر موجود در فضای مجازی می توان این احتمال را مطرح کرد که رادار مورد نظر مربوط به سامانه S-300 PMU-2 باشد.
رادار بیگ برد در سامانه S-300 PMU2
این رادار که ملقب به “پرنده بزرگ” است به نوعی به عنوان سامانه ایجیس زمینی شناخته می شود و در حقیقت در کلاس رادار معروف نیروی دریایی آمریکا قرار دارد. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که میزان برون دهی این رادار در مقایسه با ایجیس آمریکایی ۳۰ درصد بیشتر است.
این رادار از توان مقابله بسیار بالا در برابر جنگ الکترونیک برخوردار بوده و می تواند حدود ۲۰۰ هدف را کشف کرده و همزمان رهگیری اهداف مورد نظر برای ۱۲ هدف را ادامه داده و اطلاعات لازم را به رادار کنترل آتش منتقل کند که بر این اساس از اجزاء مهم پدافند مدرن روسی در کشورمان محسوب خواهد شد.
پست فرماندهی سامانه اس ۴۰۰ در ایران؟!
اما نکات مهم دیگر درباره سامانه مدرن پدافندی تحویل شده به ایران، یکی مسئله کشنده‌های تحویل‌شده به ایران است چراکه کشنده BAZ-64022 در آخرین نمونه‌های سامانه دفاع هوایی S-300 PMU2 و همچنین S-400 برای حمل موشک ها به کار می‌رود.
نکته دیگر نیز مشاهده اتاقکی در جریان رژه بود که شباهت بسیار زیادی با اتاقک فرماندهی و کنترل سامانه S-400 دارد. البته این سامانه فرماندهی توان شبکه شدن و کنترل دیگر سامانه‌های پدافندی مثل اس ۳۰۰ را نیز دارد اما به طور استاندارد و در تصاویر منتشره از سامانه اس ۴۰۰، جزء اجزای رسمی آن محسوب می شود.
پست فرماندهی اس ۳۰۰
پست فرماندهی اس ۴۰۰
سامانه معرفی شده در رژه روز ارتش ۱۳۹۵
موشک‌ها؛ غایبان بزرگ رژه ۲۹ فروردین
آنچه که در بالا به آن اشاره شد بخشی از سامانه های به نمایش درآمده در رژه است که به نظر نشان می دهد سامانه منتقل شده به ایران شباهت‌هایی با انواع اس ۳۰۰ و اس ۴۰۰ های تولید و صادر شده توسط روسیه دارد اما اینکه دقیقا چه نوع سامانه هایی تحویل کشورمان شده، بر اساس تصاویر منتشره ممکن نبوده، بخصوص آنکه موشک های مورد استفاده در این سامانه نیز هنوز نمایش داده نشده است.
اما در تحلیلی کوتاه می‌توان گفت که یک سامانه پدافندی مدرن و به‌روز از سوی روسیه تحویل نیروهای مسلح کشورمان شده است که جدا از اینکه نامش اس ۳۰۰، اس ۴۰۰ یا همانند آن باشد، قادر خواهد بود نقش مهم خود را برای تداوم امنیت پایدار مرزهای هوایی کشورمان ایفا کند؛ امنیتی که امروز مرزهای زمینی آن صدها کیلومتر از نقشه ایران اسلامی فراتر رفته و انشاء الله در آینده ای نزدیک مرزهای هوایی آن نیز با کمک رزمندگان مقاومت به همین میزان گسترش یابد.
https://www.militarynews.ir/?p=2762
