هواپیمای ایتام که با نام G-550 CAEW نیز شناخته میشود ، یک هواپیمای پیش اخطار و کنترل میدان نبرد است که مشترکا توسط صنایع هوافضای اسراییل IAI و التا طراحی شده است. برخلاف آواکس های عملیاتی حال حاضر در جهان که تنها در یک باند راداری عمل می کنند ، این هواپیما از یک سیستم راداری مرکزی مدل EL/W-2085 میباشد که مجهز به چهار آنتن آرایه ای است که هر جفت آنها در یک باند عمل میکنند.

بدین ترتیب این ایتام یک آواکس با رادار مولتی باند است. دو آنتن آرایه ای در دو سمت بدنه نصب شده است که در باند L عمل میکنند. دو آنتن آرایه ای دیگر که یکی در دماغه و دیگری در انتهای هواپیما نصب شده اند نیز در باند S عمل میکنند.

هر آنتن آرایه ای ۹۰ درجه را پوشش می دهد که بدین ترتیب چهار آرایه با یکدیگر به طور کامل ۳۶۰ درجه را پوشش میدهند. سیستم راداری این هواپیما از نوع AESA یا همان آرایه فازی فعال است. توجه کنید که این هواپیما دو رادار ندارد.

بلکه یک سیستم راداری و یک پردازشگر مرکزی دارد که آنتن های راداری آن در دو باند مختلف عمل میکنند. برد رادار این هواپیما علیه جنگنده ای به اندازه اف ۱۶ در ارتفاع نزدیک به زمین معادل ۲۰۰ ناتیکال مایل یا ۳۷۰ کیلومتر است. اما در صورتی که جنگنده مقابل در ارتفاع متوسط یا بالا پرواز کند ، برد کشف رادار این هواپیما علیه آن بیش از ۵۵۰ کیلومتر است.

این هواپیما مجهز به خط ارتباطی امن برای برقراری ارتباط مستقیم یا ماهواره ای با جنگنده ها و دیگر واحدهای خودی و ایستگاه ها و مراکز فرماندهی زمینی میباشد. همچنین ایتام مجهز به سامانه دریافت و جمع آوری علائم و سیگنالهای راداری و مخابراتی دشمن و تجزیه و تحلیل آن میباشد که بیش از ۷۰۰ کیلومتر برد دارد.

ضمن اینکه این هواپیما مجهز به سیستم اخلال و پشتیبانی جنگ الکترونیک دورایستا است که ایتام را قادر میسازد از فاصله ای دور اقدام به دریافت و تجزیه و تحلیل سیگنالها و علائم دشمن کرده و سپس اقدام به مختل کردن سیستم های مخابراتی و ارتباطی و راداری و پدآفندی دشمن کند.

این سیستم اخلالگر و جنگ الکترونیک پوشش ۳۶۰ درجه دارد و میتواند تمامی در دورتادور هواپیما جنگ الکترونیک انجام دهد. در داخل هواپیما ۶ کنسول کاربری تعبیه شده است. ایتام نه تنها در رزم هوایی ، بلکه در رزم دریایی نیز بسیار موثر و کارآمد است. ایتام میتواند شناورهای دشمن را از فاصله ای دور شناسایی کرده و سیستم های راداری و پدآفندی و مخابراتی آنرا ارزیابی کرده و واحدهای خودی را بر اساس آن به نبرد شناورهای دشمن بفرستد.

تمامی این تجهیزات پیشرفته اسراییلی بر روی یک جت تجاری گلف استریم G-550 نصب شده است. نیروی هوایی اسراییل سه یا چهار فروند از این هواپیمای پیشرفته را در اختیار دارد. سنگاپور نیز ۴ فروند به ارزش ۱.۵ میلیارد دلار از اسراییل خریداری کرد. ایتالیا نیز دو فروند از این هواپیما را سفارش داده است. آمریکا هم با آنکه خود بهترین آواکسها را میسازد ، بسیار شیفته این هواپیما شده است و قرار است با همکاری اسراییل نمونه ای از این آواکس را برای نیروهای خود بسازد.

از ویژگی های بسیار مهم و کاربردی ایتام ، قابلیت هدایت پهپادهای شناسایی دورپرواز هرمس ۹۰۰ از داخل هواپیما میباشد.

این قابلیت برای اولین بار بر روی آواکس های E-737 آمریکایی عملیاتی شد. ایتام با هدایت پهپادهای شناسایی از داخل خود ، این توانایی را بدست میاورد که در برد بیشتری عملیات شناسایی انجام دهد. ضمن اینکه علاوه بر شناسایی راداری ، از شناسایی اوپتیکی نیز برای انجام شناسایی منطقه و افزایش آگاهی هواپیما نسبت به منطقه استفاده میکند.

موقعیت قرارگیری چهار آنتن آرایه ای سیستم راداری ایتام

دو آنتن بزرگ در باند L و دو آنتن کوچکتر در باند S عمل میکنند.

‍ اولین سیستم پیش اخطار هوابرد اسراییل ، سیستم کندر بود. کندر شامل یک هواپیمای بویینگ ۷۰۷ بود که به سیستم راداری EL/M-2075 فالکن مجهز شده است. سیستم راداری فالکن شامل یک رادار آرایه فازی فعال است که در باند L عمل میکند و از چهار آنتن آرایه ای تشکیل شده است که هر یک ۹۰ درجه و در مجموع ۳۶۰ درجه را پوشش میدهند. کندر را می توان اولین آواکس عملیاتی جهان با رادار آرایه فازی فعال دانست. این هواپیما در سال ۱۹۹۵ در نیروی هوایی اسراییل عملیاتی شد و به مرور جایگزین هواپیماهای هاوک آی شد.به مرور زمان با طراحی و روی کارآمدن هواپیمای ایتام ، این هواپیماها از رده خارج شدند. چرا که هزینه های نگهداری و عملیاتی آن بسیار بالا بود. ضمن اینکه ایتام دارای سیستم راداری با دو باند مختلف بود و کارآیی کلی بسیار بهتری نسبت به کندر داشت.

شیلی تنها مشتری خارجی این هواپیما بود که سیستم راداری فالکن را سوار بر هواپیمای بویینگ ۷۰۷ سفارش داد.

علی محمدی