به صورت معمول وقتی نام ماموریت شناسایی پیش می اید  اکثرا افراد به تصویر  بردار با دوربین می اندیشند  ولی شکل متفاوتی از شناسایی هوایی وجود دارد که اهمیت بسیار دارد و ان نیز جاسوسی  الکترونیک است .جاوسی الکترونیک میتواند شامل موارد بسیار شود ولی موارد مهم ان جمع اوری علائم الکترونیکی  رادار دشمن برای تجزیه و تحلیل فرکانس رادار،  نقشه برداری راداری، شنود مکالمات دشمن و حتی ایجاد اخلال روی مکالمات دشمن  است. امریکا در این زمینه پیش قدم بودند و از دهه ۱۹۵۰ با تغییر برخی از انواع  بمب افکنهای  ب۵۰ نخستین هواپیماهای جاسوس الکترونیک را توسعه دادند .

در سال ۱۹۶۲ ارتش امریکا خواهان یک هواپیمای جدید برای این نقش برای جایگزین  ار بی ۵۰ شد. بوئینگ  در همان زمان   تصمیم گرفت تا از پلتفرم بوئینگ ۷۰۷ استفاده کند که در نقش های دیگری چون سوخت رسان، اواکس و چند طرح دیگر نیز به کار رفت .  بوئینگ در مرحله اول  دست به تغییر چهار هواپیمای نو ساز گرفت که در واقع قرار بود نسخه سوخت رسان یا همان KC-135A بشوند ولی تجهیزات سوخت رسانی از روی هواپیما برداشته شده و تبدیل به یک هواپیمای جاسوس الکترونیک شد.

ار سی  ۱۳۵ مدل های مختلفی دارد که به ان خواهیم پرداخت

RC-135A: این نسخه از تبدیل  بدنه چهار فروند کی سی ۱۳۵ به دست امد. این نمونه دارای یک رادار AN/ASQ-92 نقشه بردار از  سطح زمین بود که  از مواضع  زیر خود دست به نقشه برداری میزد  و از یک سامانه AN / USQ-28 برای تجزیه و تحلیل نقشه های رادار استفاده می کرد . این رادار توان نقشه برداری از  ۱۰۴۰۰ متر مربع از زمین را داشت . این نسخه  در سال ۱۹۶۵ عملیاتی شد و  در ان زمان ۲۴ میلیون دلار صرف تجهیز این هواپیما شد

RC-135B: این نسخه برای جایگزینی   هواپیمای ار بی ۴۷ اچ ساخته شده بود  و وظیفه ان  شنود مکالمات دشمن و جمع  اوری علائم  رادار دشمن بود.  این نمونه به دلیل رشد سریع پدافند هوایی شوروی ساخته شد. این نسخه  با تبدیل ده فروند سی -۱۳۵ نسخه ترابری  بوئینگ ۷۰۷ برای نیروی هوایی امریکا به دست امد. ار سی ۱۳۵ بی  به جای  موتور قدیمی  جی ۵۷  دارای  موتور توربوفن  جدید  تی اف۳۳  که قدرت بیشتری داشت

RC-135C: این نسخه  نمونه کاملتر ار سی ۱۳۵ بی بود . ارسی۱۳۵ سی  دارای تجهیزات  جمع اوری   علائم رادار دشمن از جمله سامانه  AN/ASD-1 بود که برای  این هواپیما طراحی شده بود و از ۵۰۰ کیلومتری  توان کشف  امواج راداری و تجزیه و تحلیل ان را داشت. همچنین این نسخه در دو طرف بدنه دارای انتن برامدگی برای تصویر برداری رادار از زمین SLAR است. این دو رادار که به دو طرف مینگریدند  این اجازه را به ار سی ۱۳۵ سی میدهد بدون ورود به حریم هوایی دشمن تنها با  رد شدن از کنار هدف در فاصله  بیش از ۲۰۰ کیلومتری ان از منطقه دست به تصویر برداری راداری بزند. این نسخه  در اولین ماموریت خود در سال ۱۹۶۷ از انگلستان برخاست  و با عبور از  یونان ، ترکیه،  ایران،   افغانستان ، هند، جنوب چین به ژاپن رفت و طی یک ماموریت سی ساعته  با دو بار سوختگیری هوایی اطلاعات فوق العاده ای را جمع اوری کرد. ده فروند از این مدل ساخته شد

RC-135D: نسخه ای   دیگر که قبل از دو مدل قبلی توسعه یافت  و قرار بود با نام RC-135AII شناخته  شود. این نسخه دارای دماغه  کشیده که محل یک رادار برای تصویر بردار از منطقه جلو و دو انتن برای تصویر بردار در دو طرف  بود.این نسخه  در جنوب شرق اسیا برای  تصویر برداری  از مواضع ارتش چین مستقر شد و در سال ۱۹۷۰ موتور  قدیمی  جی ۵۷ با موتور تی اف۳۳ جایگزین شد

RC-135E:  نسخه بسیار گرا و خاص که در سال ۱۹۶۷ عملیاتی شد . این نسخه  مجهز به یک رادار ارایه   فازی  ۱۷ تنی بود که قابل چرخش به دو طرف را داشت. این رادار توان کشف یک هدف به اندازه یک توپ بسکتبال  را در ۴۸۰ کیلومتری  در اسمان را داشت . این رادار توان کشف اهداف زمینی و هوایی  را داشت  ولی یکی از وظایف  ان کشف موشک های بالستیک  شوروی بلافاصله  بعد از شلیک بود. برد کشف موشک بالستیک  برای این رادار بیش از ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتری بود و قیمت خود رادار ۳۵ میلیون دلار بود. RC-135E  برای تامین برق رادار دارای  یک ژنراتور بادی ۳۵۰ کیلواتی  در زیر بال است

RC-135M:  یک نسخه موقت که  برای  کشف جایگاه  سایت های موشک پدافندی و تعیین محل ارسال امواج رادار  توسعه یافت  . این نمونه همچنین  توان شنود  مکالمات دشمن را داشت  و در کانادا و ژاپن مستقر شد . شش فروند از این نسخه توسعه یافت  که دارای  یک دماغه بزرگ برای قرار دادن یک رادار جلونگر بود

RC-135S: این نسخه  برای رهگیری  موشک های بالستیک  شوروی  در مرحله اخر ساخته شده بود و عموما  در پایگاه نظامی امریکا در السکا مستقر بود. این هواپیمای طی برنامه ستاره درخشان ساخته شد و هدف از ان رهگیری کلاهک های اتمی موشک های  شوروی در مرحله اخر زمانی که انها وارد جو می شدند بود. این هواپیما به شکل اماده باش همیشگی بود به شکلی بلافاصله بعد از هشدار در مورد شلیک موشک بالستیک شوروی به هوا برخاسته  و توسط دو انتن در دو طرف و یک انتن در جلو  حرکت کلاهک در مرحله اخر را کشف و محل برخورد ان را مشخص کرد و اخطار لازم داده شود. همچنین این نمونه دوربین های اپتیکی  حرارتی لازم برای کشف حرارتی و مشاهده موشک را از برد چند صد کیلومتری داشت . این هواپیما در جریان جنگ خلیج فارس به خوبی برای  کشف موشک های بالستیک  اسکاد و الحسین ارتش صدام به کار رفت و هشدار های خوبی را به اتش بار های پاترویت ۲ ارتش امریکا مستقر در اسرائیل و عربستان داد. همینک  سه فروند از این هواپیما در خدمت است

RC-135T: نسخه اموزشی  که برای اموزش خدمه  استفاده می شود ولی توان رزمی به دلیل نداشتن سامانها های الکترونیکی نداشت. یکی فروند از این نسخه  ساخته شد که در سال ۱۹۸۵ سقوط کرد

RC-135U:  این نسخه  در دهه ۱۹۷۰ تکمیل شد و هدف از ان  دریافت و تجزیه و تحلیل داده های راداری دشمن  در همان اسمان بود. این مسئله برای انجام عملیات  در لحظه بسیار مهم بود. این نمونه در زیر دماغه  دارای یک رادار ارایه  جلونگر است و دارای چندین انتن برای جمع اوری علائم  راداری  دشمن و سامانه پروازش گر اطلاعات ان در همان زمان میتواند اطلاعات را پردازش و به  پست  فرمانده ای  E-8 ویا دیگر واحدهای درگیر در جنگ مخابره کند. این نسخه  همکنون در خدمت است

RC-135V AND W : این دو  مدل چندان با هم فرقی ندارد و ملقب به Rivet Joint  هستند  و هشت فروند ار سی ۱۳۵وی  ساخته شد و ار سی ۱۳۵ بی به ار سی ۱۳۵ دبلیو تغییر یافتند. این  دو نیز وظیفه تصویر بردار رادار و جمع اوری علائم رادار دشمن را داشتند  و در تمامی طول جنگ سرد برای کنترل  محل قرار گیری سامانه های پدافندی  و رادار های شوروی  در نزدیکی مرز های شوروی پرواز میکردند ولی امروزه در خاورمیانه و جنوب شرقی اسیا مستقر هستند

RC-135X : این نسخه  به چشم کبرا نیز مشهور است . ار سی ۱۳۵ ایکس  برای دنبال کردن حرکت موشک های بالستیک  شوروی حتی در خارج از جو بود و به چندین  تلسکوپ مادون قرمز مجهز بود که خط سیر حرکت  موشک های شوروی را میتوانست  دنبال کند. این نسخه در اواخر دهه ۱۹۸۰ عملیاتی شد . در سال ۱۹۹۵ اکثرا انها به نمونه RC-135S ارتقا یافتند زیرا با امدن رادارها دوربرد دنبال کردن کلاهک های موشک های بالستیک  دیگر کار راحتی بود

ار سی  ۱۳۵ پرنده فوق العاده موثری  بود در تمام طول جنگ سرد هر حرکت پدافند هوایی شوروی را  مشخص میکرد. امواج راداری را جمع اوری میکرد و محل دقیق و فاصله انها را مشخص میکرد و با تصویر برداری  رادار جایگاه سایت ها  و شکل  استحکامات  را مشخص میکرد . در جریان جنگ ویتنام از سال ۱۹۶۸ به بعد تاثیر بسیار چشمگیری  داشت به شکلی که جای تمامی سیستم های پدافندی هوایی ویتنام شمالی را مشخص میکرد . در جریان  جنگ خلیج فارس طی چند ماه پرواز  قبل از جنگ محل تمامی سایت های پدافند عراق را مشخص کرد  و با اغاز جنگ شلیک موشک های بالستیک  را بلافاصله هشدار میداد  و متحدین توانستند  نیمی از موشک های بالستیک  شلیک شده را با پاترویت ۲ هدف قرار دهد و ده ها پرتابگر را قبل از پرتاب  موشک کشف و نابود کنند

 همکنون  ۲۲ فروند از این پرنده در خدمت نیروی هوایی امریکا است  که شامل  ۳ فروند نسخه S ، ۲ فروند نسخه U و ۱۷ فروند نسخه V وw در خدمت است و البته انگلستان نیز  دو فروند ار سی ۱۳۵ دبلیو را در خدمت دارد

تمامی نسخه های  در خدمت از نظر پردازنده  و نمایشگرهای درون کابین و رایانه  های اصلی ارتقا یافتنه اند و از سال ۱۹۷۵ تاکنون ناوگان موجود بیش از ۱۴ بار مورد ارتقا سخت افزاری و نرم افزاری برای مقابله با اخرین تهدیدات  شده اند. همچنین موتور تمامی نسخه های موجود با موتور  توربوفن سی ام اف  تعویض شده که برد پرواز را به ۳۰% افزایش داده است. احتمالا در اینده نسخه ای از بوئینگ ۷۶۷ جایگزین این پرنده خواهد شد

مشخصات

طول:۴۱٫۵۳ متر

بلندی:۱۲٫۷۰ متر

وزن خالی:۷۹۵۴۵ کیلوگرم

بیشترین وزن برخاستن:۱۴۸۰۰۰ کیلوگرم

موتور: چهار موتور توربوفن  CFM International F-108-CF-201  با قدرت هر کدام ۲۲۰۰۰ پاوند

بیشترین برد ۶۵۰۰ کیلومتر

بیشترین سرعت:۹۰۰ کیلومتر

ترجمه: عبدالحمید تارخ

منابع

http://fas.org/irp/program/collect/rivet_joint.htm

http://www.airforce-technology.com/projects/boeing-rc135

https://theaviationist.com/tag/boeing-rc-135/

http://www.military-today.com/aircraft/rc_135.htm

کاربرانی که این مطلب را پسندیده اند: