به گزارش میلیتاری نیوز، جمهوری اسلامی ایران در سالیان اخیر با همت و پشتکار بیشتری به نسبت قبل، کار در عرصه فضایی را آغاز کرده است. آغاز این مسیر را می‌توان از سال ۱۳۸۲ و تشکیل نخستین هسته‌های سازمان فضایی ایران دانست.
اگرچه پیش از سال ۸۲ نیز فعالیت و تحقیقات فضایی زیادی در ایران انجام شده بود، اما از سال ۱۳۸۲ به بعد، رسما فعالیت فضایی ایران وارد فاز گسترده و وسیع تحقیقات علمی – پژوهشی و تاماد ماهواره و ماهواره‌بر‌های متنوع شده است.
حالا امروز با گذشت بیش از ۱۳ سال از آن روز، جمهوری اسلامی ایران هشتمین کشور جهان در تاماد و ساخت ماهواره و پرتاب به فضا است. تاکنون ماهواره‌ها و کاوشگرهای متنوعی در ایران به فضا پرتاب شده و ایران موفق شده که ماهواره‌ها و کاوشگرهای خود را در مدار زمین و زیرمدار زمین، با موفقیت قرار دهد.
بررسی کارنامه ایران از زمان ورود جدی در سال ۱۳۸۲ به عرصه تحقیقات و مطالعات فضایی، نشان می‌دهد که کشور با گذشت سالیانی نه چندان دراز، نه تنها به موفقیت‌های زیادی دست یافته است، بلکه امروز به عنوان کشوری مطرح و قابل، در عرصه فضایی شناخته می‌شود.
در کارنامه فعالیت فضایی ایران، ارسال ۴ ماهواره به فضا و قرار گرفتن آنها در مدار و انجام موفقیت‌آمیز ماموریت، به ثبت رسیده است.
| نام ماهواره | وزن | ماهواره‌بر | نوع | سال پرتاب | توضیحات |
| امید | ۲۷kg | سفیر امید | سنجشی | ۱۳۸۷ | این ماهواره در هر ۲۴ ساعت، ۱۵ بار به دور زمین چرخیده و گزارش‌هایی سنجشی به ایشتگاه‌های زمینی در ایران ارسال کرده است |
| رصد | ۱۵,۳kg | سفیر۱ – بی | سنجشی | ۱۳۹۰ | رصد، نخستین ماهواره ایرانی بود که برق مورد نیاز خود را از صفحات خورشیدی متصل بر دیواره ماهواره و باطری‌هایش، تامین می‌کرد |
| ناود | ۵۰kg | سفیر۱ – بی | تصاوربرداری | ۱۳۹۰ | تصاوربرداری از زمین با وضوح تصاور ۷۵۰ متر و استفاده از صفحات خورشیدی برای تامین بخشی از برق ماهواره، اوژگی‌های اصلی این ماهواره است |
| فجر | ۶۰kg | سفیر فجر
(سفیر۱-بی) |
تصاوربرداری | ۱۳۹۳ | این ماهواره تصااوری با دقت بالا به ایستگاه زمینی ارسال کرده است |
پیشینه پرتاب کاوشگرهاى فضایی در کشور، محدود به یک دهه گذشته است و نخستین کاوشگر در قالب طرح «آزمایشگاه فضایی» در پژوهشکده سیستم‌هاى فضانوردى طراحی، ساخته و آزمایش شد.
پژوهشگران و کارشناسان این مرکز از سال ۱۳۸۱، فعالیت‌هاى مطالعاتی و آزمایشی خود را با هدف دستیابی به فناورى ساخت و توسعه کاوشگرهاى فضایی آغاز کردند و توانستند موفقیت‌هاى بی‌نظیرى را براى جامعه علمی کشور به ارمغان آورند.
از مهم ترینِ این فعالیت ها، انجام مطالعات زیست فضایی در راستاى ارسال حیات به فضا است. در فاصله سالهاى ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۹، طرح آزمایشگاه فضایی در قالب توافقنامه‌ای که به امضاى وزراى وقت علوم، تحقیقات و فناورى و دفاع و پشتیبانی نیروهاى مسلح رسیده بود، مورد حمایت قرار گرفت.
از نیمه دوم سال ۱۳۸۹ به بعد نیز به دلیل اهمیت و جایگاه این طرح در بین سایر پروژه هاى ملی، این برنامه تحت عنوان «طراحی، ساخت و پرتاب کاوشگرهاى فضایی» همراه با محفظه زیستی حامل موجود زنده و با نظارت و سرپرستی سازمان فضایی ایران ادامه یافته است.
در حال حاضر، پژوهشکده سیستم‌هاى فضانوردى متاما اصلی انجام تحقیقات زیست فضایی در کشور به شمار می‌رود و محققان این مرکز در قالب چهار گروه پژوهشی «سیستم‌هاى فضانوردى» ، «طراحی فضاپیما»، «علوم فضایی » و «زیست فضایی» فعالیت می‌کنند و عمده‌ترین تلاش‌هاى این محققان، بر توسعه زیرساخت‌هاى علمی و فناورانه لازم براى حضور فعال فضانوردان ایرانی در فضا متمرکز شده است. دستاورد این فعالیت‌ها تاکنون، آزمایش ۸ کاوشگر فضایی است که در سالهاى ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲ به فضا پرتاب شده‌اند.
| نام | ارتفاع‌گیری از سطح زمین | زمان پرتاب | ماموریت | کلاس |
| کاوشگر ۱ | ۱۰ کیلومتر | ۱۳۸۵ | تحقیقاتی | A |
| کاوشگر ۲ | ۴۰ تا ۵۵ کیلومتر | ۱۳۸۷ | تحقیقاتی | B |
| کاوشگر ۳ | ۴۰ تا ۵۵ کیلومتر | ۱۳۸۸ | اعزام نخستین موجودات زنده از ایران به فضا (موش، لاک پشت و کِرم) | B |
| کاوشگر ۴ | ۱۳۵ کیلومتر | ۱۳۸۹ | تحقیقاتی | C |
| کاوشگر ۵ | ۱۲۰ کیلومتر | ۱۳۹۰ | تحقیقاتی | C |
| کاوشگر ۶ | ۱۲۰ کیلومتر | ۱۳۹۱ | تحقیقاتی | C |
| کاوشگر پیشگام | ۱۲۰ کیلومتر | ۱۳۹۱ | اعزام نخستین میمون فضانورد به فضا | C |
| کاوشگر پژوهش | ۱۲۰ کیلومتر | ۱۳۹۲ | اعزام دومین میمون فضانورد به فضا | D |
این کاوشگرها با توجه به اوژگی‌هاى گوناگونی که از نظر هندسه، ارتفاع، مأموریت و نوع حامل دارند، در کلاس‌های A, B, C و D دسته‌بندی شده‌اند که کاوشگر پژوهش (کلاس D) برترین و بهترین نمونه از محصولات تاماد شده توسط محققان ایرانی در این حوزه است.
“کاوشگر پژوهش” در واقع آخرین کاوشگری است که ایران به فضا پرتاب کرده است. این کاوشگر حامل دومین میمون فضانورد ایرانی بود که “فرگام” نام داشت. این کاوشگر در روز ۲۳ آذر ماه سال ۹۲ و توسط یک راکت سوخت مایع از پایگاه سمنان به فضا پرتاب و موفق شد که دومین میمون فضایی ایران را به فضای زیرمداری ارسال کرده و پس از مدت زمان حدود ۱۵ دقیقه، میمون را سالم به زمین بازگرداند.
غیر از کاوشگر پژوهش، کاوشگر پیشگام نیز در نهم بهمن ماه ۱۳۹۱ موفق شده بود که نخستین میمون فضانورد ایرانی را با همین نام (پیشگام)، به فضا اعزام کرده و سالم به زمین بازگرداند.
مجموعاً، در کارنامه کاوشگرهای فضایی ایران (۸ کاوشگر)، ۳ کاوشگر وظیفه اعزام موجود زنده به فضا را داشتند که پژوهش و پیشگام هر کدام یک میمون را به فضا اعزام و زنده در زمین بازیابی کردند و کاوشگر ۳ نیز در سال ۱۳۸۸ چند جانور مختلف از جمله یک موش صحرایی، دو لاک‌پشت و چند کرم را به فضا اعزام کرده و زنده به زمین بازگرداند و این کارنامه‌ای درخشان برای عملکرد فضایی یک کشور در طول حدود ۱۳ سال است.
https://www.militarynews.ir/?p=1574
