چَف و فِلر, چیست و چه اهمیتی برای جنگنده ها دارد؟

در جنگ های امروزی سامانه‌های پدافندی بسیار پر اهمیت هستند,همچنین باید برای محافظت ازجنگنده‌ها و هواپیماها در مقابل پدافند هوایی راهی پیدا می‌کردند.

امروزه بهترین و موثرترین راه انهدام پرنده‌ها توسط پدافندهای هوایی و جنگنده‌های رهگیر، استفاده از موشک‌های حرارتی و موشک‌های راداری می باشد البته استفاده از موشک‌های دوش پرتاب حرارتی مانند موشک استینگر ساخت آمریکا و موشک ایگلا ساخت روسیه بعضا جنگنده‌ها و خصوصا بالگردها را هدف قرار می دهد.

با توجه به اینکه موشک‌ها معمولا به ۲ روش “حرارتی یا راداری” فعالیت می کنند، متخصصان با چَف و فِلر  موشک‌ها را با همان چیزی که براساس آن به دنبال هواپیما یا بالگرد حرکت می‌کنند منحرف می کنند.

فِلر، منحرف کننده موشک‌های حرارتی

 چَف؛ منحرف کننده موشک‌های راداری

فِلر: موشک‌های حرارتی توسط دوربین‌های مخصوصی که قابلیت سنجش و تعقیب حرارت توسط سنسورهای حرارت‌سنج‌ را دارد، در نتیجه حرارت خروجی موتور هواپیما را شناسایی کرده و با طی مسیر، هواپیما یا بالگرد را منهدم می‌کنند. 

 کارکرد فلرها به این صورت است که به محض شلیک موشک و اطلاع خلبان از شلیک آن و اعلام هشدار موشکی توسط رادارهای هواپیما، خلبان اقدام به پرتاب فلر می‌کند.

فلرها، تیکه های آتشینی هستند که با حرارت بالا می سوزند،و موجب تغییر مسیر موشک حرارتی و سنسور آنها می شود، قبل از رسیدن به هواپیما، تغییر مسیر داده و به جای حرکت به سمت هواپیما و خروجی پرحرارت موتور آن، منحرف شده و به سوی فلر که با حرارت زیاد حرکت می کند برود.

چَف:اما اگر موشک های شلیک شده از نوع راداری باشد، خلبان هواپیما می‌تواند با استفاده از چَف، باعث اخلال در سامانه‌های هدایت و هدف‌یابی موشک شده و در نتیجه موشک را از هدف اصلی خود که همان هواپیما یا بالگرد نظامی می باشد منحرف سازد.

چَف یا همان باریکه، پوشاله‌ها و تارهایی از جنس آلومینیوم هستند که خلبان با رهاسازی آن، موجب ایجاد سطح مقطع راداری کاذب کرده و با این کار امواج تابانده شده از سوی موشک، توسط چف جذب و بازتابش داده می‌شود و موشک به اشتباه چف را دنبال می کند و از هدف اصلی خود دور می شود.

در بین جنگنده های ایرانی، جنگنده‌های میگ F-4E ،RF-4E ،F-14 ،Su-24،MiG-29A , و برخی از مدل های F-7 ، F-5، آذرخش، جنگنده‌هایی هستند که می توانند با چف و فلر از خود در برابر موشک‌های راداری و حرارتی دفاع کنند.