اف‌جی‌ام-۱۴۸ جاولین نوعی موشک هدایت شونده ضدتانک قابل حمل و شلیک توسط نفر پیاده ساخت ایالات متحده آمریکااست. جاولین (به معنی زوبین) اولین موشک ضد زره قابل حمل توسط نفر پیاده با قابلیت شلیک و بعد هیچ است که توسط ارتش آمریکا مورد استفاده قرار گرفته‌است.

جاولین موشکی با قابلیت شلیک کن و فراموش کن است که قبل از شلیک توسط کاربر (فرد شلیک کننده) به اصطلاح روی هدف قفل می‌کند و دارای سامانه هدف یابی خودکار است. این موشک دارای قابلیت حمله از بالا به هدف خود می‌باشد، بدین صورت که ابتدا موشک مسافتی را به سمت بالا طی می‌کند و سپس به قسمت بالای هدف شیرجه می‌رود. با توجه به اینکه معمولاً زره بالای تانک از قسمتهای دیگر آن ضعیفتر است، حمله از بالا احتمال بالاتری برای از بین بردن تانک دارد. این موشک قابلیت حمله مستقیم جهت انهدام سنگر یا ساختمان و همچنین موقعیتهایی که امکان حمله از بالا وجود ندارد نظیر شلیک از داخل یک ساختمان را نیز دارد. این موشک همچنین قابلیت انهدام بالگردها را در حالت حمله مستقیم دارد.این موشک در حالت حمله از بالا حداکثر ۱۵۰۰ متر و در حالت حمله مستقیم ۵۰ متر از سطح زمین ارتفاع می‌گیرد. جاولین مجهز به سامانه رهگیری هدف با روش پردازش تصویر فرو سرخ است. سرجنگی دو مرحله‌ای این موشک مجهز به دو خرج متمرکز است که اولی زره واکنشی انفجاری تانک را از بین می‌برد و دومی زره اصلی تانک را منهدم می‌سازد. موشک جاولین به طور گسترده‌ای در تهاجم به عراق در سال ۲۰۰۳ به کار رفت و باعث انهدام تعداد زیادی تانک تی-۷۲ و تایپ-۶۹ عراق شد.
این موشک ابتدا توسط مکانیسم شلیک نرم از لوله پرتاب کننده به بیرون پرت می‌شود، سپس بعد از اینکه از پرتاب کننده فاصله مناسبی پیدا کرد، موتور راکت آن روشن می‌شود. این قابلیت باعث می‌شود تا شناسایی محل شلیک کننده توسط دشمن دشوار شود، همچنین امکان شلیک موشک از داخل ساختمان نیز فراهم گردد. با این وجود موج انفجاری که از پشت لوله پرتاب کننده خارج می‌شود برای افرادی که در نزدیکی آن هستند خطرناک است. با توجه به قابلیت شلیک کن و فراموش کن این موشک، افرادی که آن را شلیک کرده‌اند می‌توانند محل شلیک را به سرعت ترک کنند تا از سوی دشمن شناسایی نگردند.
این موشک غالباً توسط دو نفر استفاده می‌شود که یکی شلیک کننده و دیگری حمل کننده مهمات است، اگر چه در موقعیت‌های اضطراری امکان حمل و شلیک آن توسط یک نفر نیز وجود دارد. زمانیکه که شلیک کننده مشغول هدفگیری و شلیک موشک است، حمل کننده مهمات در پی اهداف دیگر می‌گردد و همچنین مراقب خطرات احتمالی از سوی دشمن است

تاریخچه طراحی و تولید

ساخت موشک ضد تانک جدید در سال 1983 اغاز شد و در سال 1985 مشخصات موشک جدید که قرار بود جایگزین دراگن شود مشخص شد. موشک جدید باید دارای سامانه تصویر بردار فروسرخ با توان شلیک کن و فراموش کن باشد. قرار توسعه در سال 1989 با مارتین ماریتا (امروزه ریتون و لاکهید مارتین ) بسته شد.اولین پرتاب موفق موشک در اوریل سال 1991 انجام شد و موشک از سال 1996 وارد خدمت شد.

موشک طراحی شده که اف جی ام 148 جالین نام داشت دارای دو سری بالچه در میانه و عقب موشک به صورت جمع شونده است.

سیستم هدایت موشک دارای سامانه هدایت تصویر بردار فروسرخ است
موشک بر روی سر خود دارای یک دوربین دید حرارتی است ،لانچر پرتاب نیز دارای همین نمونه دوربین است.
موشک دارای لانچر پرتاب ام 98 ای 1 است که شامل موشک، باطری ، واحد خنک کننده ،درپوش عقب و جلوی موشک و چشمی هدفگیری ، دوربین اپتیکی و سویچ های کاربر است.موشک در داخل یک لانچر پلوم ساخته می شود و زمان شلیک سایت اپتیکی را به لانچر وصل می کنند ، موشک را شلیک و لوله را دور می اندازند (شبیه موشک دراگون)
جاولین موشکی با قابلیت شلیک کن و فراموش کن است که قبل از شلیک توسط کاربر (فرد شلیک کننده) به اصطلاح روی هدف قفل می‌کند و دارای سامانه هدف یابی خودکار است. این موشک دارای قابلیت حمله از بالا به هدف خود می‌باشد، بدین صورت که ابتدا موشک مسافتی را به سمت بالا طی می‌کند و سپس به قسمت بالای هدف شیرجه می‌رود. با توجه به اینکه معمولاً زره بالای تانک از قسمتهای دیگر آن ضعیفتر است، حمله از بالا احتمال بالاتری برای از بین بردن تانک دارد.
سامانه هدایت که به لول اتش متصل می شود ، دارای یک دوربین اپتیکی است که میتوان در روز تا چهار ایکس زوم کند که دارای یک حالت دید حرارتی با توان زوم چهار تا نه ایکس است که برای درگیری شبانه طراحی شده است و کسب هدف توسط ان انجام می شود که دارای یک زوم چهار ایکس است. این دوربین توسط یک خنک کننده در زمان جستجو برای کسب هدف 2.5 تا 3.5 دقیقه خنک میکند. این خنک کردن برای کارکرد سامانه دید حرارتی لارم است تا بتواند اهداف را بهتر کشف کند. میدان دید بسیار بازی دارد و میتواند با ان حتی دست به جستجوی وسیع منطقه قبل از اتش زد . باتری برای روشن کردن دست کم چهار بار دوربین کافی است که البته این به مدت روشن بودن دوربین در هر بار بر میگردد
موشک خود داری یک دوربین اپتیک حرارتی با توان 64 در 64 پیکسل است و میتواند در نسخه وجود تا 800 م م زره را نابود کند.برد موشک 2500 متر است ولی میتوان با سامانه اپتیکی حتی از 4000 متری نیز هدف را کسب کرد از این رو به زودی نسخه دوربرتر با برد 4000 متر وارد خدمت خواهد شد.
این موشک ابتدا توسط مکانیسم شلیک نرم از لوله پرتاب کننده به بیرون پرت می‌شود، سپس بعد از اینکه از پرتاب کننده فاصله مناسبی پیدا کرد، موتور راکت آن روشن می‌شود. این قابلیت باعث می‌شود تا شناسایی محل شلیک کننده توسط دشمن دشوار شود، همچنین امکان شلیک موشک از داخل ساختمان نیز فراهم گردد. با این وجود موج انفجاری که از پشت لوله پرتاب کننده خارج می‌شود برای افرادی که در نزدیکی آن هستند خطرناک است. با توجه به قابلیت شلیک کن و فراموش کن این موشک، افرادی که آن را شلیک کرده‌اند می‌توانند محل شلیک را به سرعت ترک کنند تا از سوی دشمن شناسایی نگردند.

روش قفل بر روی هدف اینگه است که کاربر از درون یک چشمی بر روی لانچر پرتاب که در جلوی چمانش قرار میگیرد، هدف را توسط دوربین اپتیکی حرارتی خود لانچر پیدا کرده و بر روی ان قفل میکند. در دور نمایشگر جلوی چشم 14 سویج وجود دارد که به سه رنگ سبز، قرمز و نارنجی می باشد. چراغ های سبز برای انتخاب حالت های چون حالت دید روزانه دوربین(بدون دید حرارتی) و روش حمله است ، اینکه قرار است موشک از بالا به هدف حمله کند ویا از پایین، بزرگنمایی دوربین ، بزرگ نمایی کم دوربین است ، چراغ های قرمز شامل چراغ های هشدار است که هر مشکلی همچون روشن نشدن بوستر پرتاب، نقص در سیستم اپتیک خود موشک ویا روشن نشدن اپتیک لانچر یا اپتیک موشک و… را هشدار می دهد و در نهایت دو چراغ نارنجی رنگی برای تصویر برداری حرارتی است . با این دو سیوج درجه تصویر برداری حرارتی تنظیم میشود.

نکته متمایز کننده این موشک ازسایر موشکهای ضدزره هدایت‌شونده به خصوص در سالهای طراحی و ساخت این موشک (۱۹۸۹–۱۹۹۶)، بهره‌گیری از فناوری پردازش تصویرطیف نوری فرو سرخ جهت رهگیری هدف بود. بطوریکه این موشک قادر است پس از جدا شدن از پرتاب‌کننده تمام عملیات رهگیری هدف را به صورت خودکار و به طور مستقل انجام دهد.
روش قفل بر روی هدف اینگه است که کاربر از درون یک چشمی بر روی لانچر پرتاب که در جلوی چمانش قرار میگیرد، هدف را توسط دوربین اپتیکی حرارتی خود لانچر پیدا کرده و بر روی ان قفل میکند. در دور نمایشگر جلوی چشم 14 سویج وجود دارد که به سه رنگ سبز، قرمز و نارنجی می باشد. چراغ های سبز برای انتخاب حالت های چون حالت دید روزانه دوربین(بدون دید حرارتی) و روش حمله است ، اینکه قرار است موشک از بالا به هدف حمله کند ویا از پایین، بزرگنمایی دوربین ، بزرگ نمایی کم دوربین است ، چراغ های قرمز شامل چراغ های هشدار است که هر مشکلی همچون روشن نشدن بوستر پرتاب، نقص در سیستم اپتیک خود موشک ویا روشن نشدن اپتیک لانچر یا اپتیک موشک و… را هشدار می دهد و در نهایت دو چراغ نارنجی رنگی برای تصویر برداری حرارتی است . با این دو سیوج درجه تصویر برداری حرارتی تنظیم میشود.
با توجه به اینکه می‌بایست همواره جهت دید حسگر رو به هدف باشد، سامانه ثابت نگهدارنده موقعیت، حسگر را طوری در داخل محفظه نگاه می‌دارد که تکان‌های موشک و حرکات ناگهانی آن دید حسگر را مختل نکند. این سامانه از یک جیمبال،شتاب سنج ها،ژیروسکوپ جرمی چرخشی و موتورهایی برای تصحیح موقعیت حسگر، تشکیل شده‌است. این سامانه را می‌توان به طور کلی یک خلبان خودکار نامید.
همان طور که گفته شد کاربر با دوربین اپتیکی لانچر هدف را کسب کرد وبر روی هدف قفل میکند. قفل دو نمونه دارد یکی اینکه کاربر علامت + را روی هدف قرار داده روی هدف قفل میکند ویا اینکه در حالت حرارتی خود سامانه بر روی هدف گرم(تانک) به صورت خودکار قفل میکند که یک مربع را روی ان قرار میدهد. برای زدن هدف متحرک باید به صورت حرارتی روی هدف قفل کرد
بعد از قفل به صورت اتوماتیک موقعیت هدف و تصویر هدف با یک خط مستقیم در اختیار رایانه موشک قرار میگیرد و بعد موشک شلیک میشد. موشک بعد از شلیک در دو حالت پرواز میکند، حالت اول 150 ویا 160 متر ارتفاع گرفته و بعد تا نزدیک هدف در همین فاصله پرواز کرد وبعد روی هدف شیرجه می رود و یا اینکه در فاصله 50 متری سطح زمین پرواز کرده تا به هدف برخورد کند. این روش حمله با بالا و یا در ارتفاع کم توسط کاربر مشخص میشود.

این موشک ابتدا توسط مکانیسم شلیک نرم از لوله پرتاب کننده به بیرون پرت می‌شود، سپس بعد از اینکه از پرتاب کننده فاصله مناسبی پیدا کرد، موتور راکت آن روشن می‌شود. این قابلیت باعث می‌شود تا شناسایی محل شلیک کننده توسط دشمن دشوار شود، همچنین امکان شلیک موشک از داخل ساختمان نیز فراهم گردد. با این وجود موج انفجاری که از پشت لوله پرتاب کننده خارج می‌شود برای افرادی که در نزدیکی آن هستند خطرناک است
وقتی موشک از لوله خارج میشود و ارتفاع می گیرد عملا هدف از دید دوربین حرارتی خارج می شود(البته از همان خروج از لول نیز هدف در دید نیست) ولی هدف را گم نمی کند زیرا یک سامانه خلبان خودکار که شامال رایانه پیشرفته ای است بر اساس تصویری دوربین اپتیکی لانچر موقعیت هدف را مشخص کرده از این رو زمانی که ارتفاع گرفته و حرکت افقی را اغاز میکند دوربین به صورت خود دوباره هدف را کسب میکند . خلبان خودکار شامل ژیرسکوپ و شتاب سنج تا زمان برخورد به هدف موشک را هدایت میکنند و دست به چرخش و پیچ تاب موشک برای رفتن به موقعیت مناسب حمله میزند .این سامانه پیچیده هدایت خود باعث افزایش قیمت موشک جاولین بوده است.

ویژگیهای موشک جاولین

از جمله ویژگی ها ان توان شلیک کن و فراموش کن، هدف قرار دادن اهداف بدون هشدار ،که به دلیل سامانه هدایت داخلی ان است که بدون هشدار به هدف برخورد میکند،کاربری آسان که تنها با وزن 22 کیلوگرم به راحتی قابل حمل ست،قابلیت حمله از بالا که بسیار موثر است و به ان اجازه میدهد تا هدف پشت یک مانع را هدف قرار دهد، توان شلیک از پشت موانع زمینی با توان قفل بعد از شلیک که در این روش به موشک شلیک شده و تصوری دوربین موشک ، برای لانچر ارسال شده و کاربر در اسمان روی هدف قفل و با ان درگیر میشود که در واقع یک نوع هدایت همزمان است ،قابلیت شلیک از درون فضای بسته مانندساختمان یا اطاق بسته را دارد
موشک دارای دو سرجنگنده پشت سر هم است و سرجنگی از نوع مهمات خرج گود ویا همان انفجار شدید ضد زره است.خرج اول برای فعال کرد و منفجر کردن زره واکنش شدید تانک ها قرار دارد تا با انفجار زره واکنش دهنده خرج دوم با بدنه تانک برخورد کند. وزن کلاهک 8.5 کیلوگرم است و دارای یک فیوز الکترونیک است که می توان ان را برفراز هدف و یا با برخورد مستقیم به هدف منفجر کرد.تاکتیک حمله از بالا باعث شده که جالین بتواند هر هدفی را نابود کند زیرا قسمت بالای برجک . بدنه تانک اسیب پذیر ترین بخش این تانک است. از انجای که کلاهک موشک برای نابودی تانک ها ساخته شده است ولی در عراق و افغانستان همواره بر ضد نیرویهای پیاده و یا ساختمان ها به کار رفت همکنون یک کلاهک ترکش شونده برای این موشک در حال توسعه است.

کشورهای بخدمت گیرنده

جالین در خدمت جایگزین دراگن شد ولی این موشک گران در کشورهای زیادی نیز خدمت میکند. دست کم در 15 کشور جهان مانند، عرسبتان، عمان،استرالیا ، بحرین،فرانسه، استونی،گرجستان، اندونزی،اسرائیل، اردن،لتونی، نیوزلند،نروژ،قطر ، تایوان،امارات انگلستان خدمت میکند.

میناگلرو

موشک ضدتانک جاولین ضدتانک جاولین موشک های جاولین جنگنده جاولین شلیک جاولین سلاح جاولین برنامه جاولین جاولین ایرانی جاولین ایران اسلحه جاولین موشک جاولین ایرانی موشک انداز جاولین جاولین در ایران موشک جاولین ایران راکت انداز جاولین ضد تانک جاولین موشک جاولین موشك جاولين موشک جاولین ایرانی مرورگر جاولین موشک جاولین در ایران موشک جاولین ایران کلیپ موشک جاولین کافه جاولین جاولین در ایران موشک جاولین در ایران دوش پرتاب جاولین