در جریان نبرد در افغانستان  شوروی برای درگیری  و پشتیبانی  از پیاده نظام  خود متکی به تانک های ، نفربر های مسلح  چون بی ام پی ۱ و ۲  و بی تی ار ۶۰ و ۷۰ بود.با وجود این همه تنوع مشکل اساسی که وجود داشت  عدم تطبیق این سلاح ها با جنگ چریکی  در نواحی کوهستانی  ویا شهری بود

تانکها سنگین  بودند ولی مشکل اصلی نرخ اتش  پایین توپ اصلی بود  و از طرفی لوله توپ انقدر بالا نمی رفت  که بخواهد به بالای  یک کوه  و یا تپه اتش کند(وقتی که ان تانک و در پایین ان کوه و تپه است)، بی ام پی ۱ نیز  توپ ۷۳ م م با نرخ اتش  پایین داشت  و بی ام پی ۲ که توپ ۳۰ م م  که حتی تا ۸۵ درجه لوله اش بالا می رفت  و نرخ اتش واقعا خوبی داشت  ولی زره کمی داشت. بی تی ار ۶۰ و ۷۰ هم زره کم و مسلسل ۱۴٫۵ م م ان  نیز ضعیف بود

در همان دوران ارتش  شوروی به یک زره پوش مسلح به یک توپ خودکار با زره کافی نیاز داشت  و چند ابجکت هم  مطرح شد که دست  کم در برابر حمله ار پی جی ۷ مقاوم بودند ولی این برنامه ها با پایان جنگ در افغانستان رها شد. در نبرد شهری چچن نیروی زرهی روسها تلفات بالای دادند زیرا استفاده از تانک درون شهر مشکلات بالای  را ایجاد میکرد از جمله زمانی که از بالای  یک ساختمان  به طرف انها ار پی جی شلیک می شد  انهم در زاویه ای که لوله توپ ان را پوشش نمی دهد

روسها در چچن با نصب توپ۲۳ م م روی بی ام پی ها خود با  برداشتن  برجکش  چنین زاویه های  را پوشش دادند ولی از دهه ۱۹۹۰ طرح ساخت چنین خودروی بسیار مورد توجه قرار گرفت. سرانجام در تابستان  سال ۲۰۰۰ میلادی  خودرو جدید که  با نام BMP-T شناخته می شود معرفی شد

ترمیناتور۱

بی ام پی–تی یک سیستم تسلیحات  مدرن است  که در واقع  شامل یک برجک بر روی یک شاسی تانک های روسی است. این  شاسی میتواند تی ۵۵، تی ۶۲ و یا تی ۷۲ باشد ولی در حال حاظر تمام نسخه های  موجود روی شاسی تی ۷۲ سوار است زیرا این تانک به تعداد زیادی در دستراس است

ترمیناتور  در نسخه ای که با نام BMP-T72 شناخته می شوو در واقع  شامل یک تی ۷۲ با برجک تغییر یافته است دارای وزن کامل ۴۸ تن  و طول ۷٫۲ متر است که از خود تی ۷۲ سنگینتر است که بر میگردد به زره سنگینتر

این خودرو دارای پنچ خدمه است که شامل راننده، فرمانده، توپچی و دو کاربر نارنجک انداز خود  است.

راننده در جلو خودرو قرار دارد  و دقیقا همان محل قرار گیری راننده تی ۷۲ است که  توسط  یک پیرسکوپ  در بالای سرش به طرف جلو دید دارد و دارای  سامانه  دید شبانه نسل اول TBH-5  با برد حدود ۶۰ متر است

تانک دارای  یک برجک است که در فاقد سرنشین است و زیر برجک  توپچی و جلوی ان فرمانده قرار دارد و در پشت سر راننده  دو طرف نیز دو کاربر نارنجک انداز  خودکار قرار دارد

توپچی  دارای  یک سایت اتش   ترکیبی با سامانه اتش B07-K2  دید حرارتی  نسل دون ساخت تالس فرانسه است که از یک نشان گذار لیزری و مسافت  یاب لیزری نیز  بهره می برد  . توپچی با سایت خود مسئول اتش  توپ ۳۰ م م و هدایت موشک های هدایت لیزری   است و برد اتش  موثر ان ۲۰۰۰ متر با توپ ۳۰ م م است .

فرمانده دارای یک دید پانورماتیک در بالای برجک است که دید ۳۶۰ درجه به ان میدهد و تصاویر ان درون یک نمایشگر قابل دسترسی است این سامانه از نوع B07-K1 دارای  هسته مرکزی ساخت تالس فرانسه  و دارای  یک مسافت یاب  مستقل از مسافت یاب توپچی  با برد ۷۰۰۰ متر است. در این خودرو فرمانده  و توپچی هر دو توان اتش  مستقل را دارند

خودرو دارای سنسور باد و هشدار  دهنده لیزری است

در کنار بدنه به خوبی زره واکنشی قابل دیدن است

بی ام پی –تی۷۲ دارای  شاسی و سیستم تعلیق مشابه تی ۷۲ است . البته از انجایی که زره ان افزایش یافته است این نسخه  مجهز به  موتور دیزل ۱۰۰۰ اسب بخاری است(موتور تعویض شده است) که با در نظر گرفتن وزن تانک دارای  رانش به وزن ۲۰٫۴ اسب بخار بر تن است ولی میتوان موتور را نیز  عوض نکرد  اگرچه رانش به وزن  و تحرک پایین می اید و از همان موتور ۷۸۰ یا ۸۴۰ اسب بخاری نسخه های قبلی استفاده کرد. همچنین  در صورت استفاده از شاسی دیگر تانکها نیز عوض کردن و نکردم موتور یک ابشن است که میتواند باعث افزایش تحرک  خودرو شود

بی ام پی-تی۷۲ که ملقب به ترمیناتور۲ است با موتور ۱۰۰۰ اسب بخاری دارای سرعت ۶۰ کیلومتر  بر ساعت است و با ۱۲۰۰ لیتر سخت دارای برد ۵۵۰ کیلومتر است

تانک دارای  همان زره فولادی تی ۷۲ ولی با روکشی از زره رلکیت است. رلکیت نسخه بعدی کنتاکت۵ است و مقاومت  بیشتری نسبت به خود تی ۷۲ دارد. به گفته برخی رلکیت ۵۰ تا ۷۰ درصد مقاومت بیشتری نسبت به کنتاکت ۵ دارد از این رو باید مقاومت زرهی ترمینتاور حدود تانک تی ۹۰ اس باید  در برابر مهمات خرج گود بین ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ م م باشد . در بی ام پی تی دو طرف و جلو بدنه با زره رلکیت پوشش داده شده  و البته برجک نیز حفاظت خاصی ندارد و البته بدون سرنشین است.همچنین تمامی سایتها نیز دارای  روپوشی برای محافظ در برابر اتش دشمن تا کالیبر ۱۲٫۷ م م هستند

همچنین خودرو در هر سمت دارای چهار نارنجک انداز دود زا به شکل نیم پنهان  است

بی ام پی- تی دارای یک برجک مجهز به دو توپ ۳۰ م م خوکار۲A42  است. این همان توپی است که روی بی ام پی۲ نصب شده است  و دارای  سرعت اتش ۵۵۰  گلوله بر دقیقه است ولی سرعت اتش  متعارف ۲۵۰ تا ۳۰۰ گلوله است. هر دو توپ روی هم ۸۵۰ گلوله حمل میکرد . این دو توپ را میتوان با هم و یا به صورت تکی  شلیک کرد و گلوله های انفجار اتش زا و  هسته سنگین ای پی و انرژی جنبشی را حمل میکند. مهمات انرژی جنبیش این توپ تا ۴۵ م م در ۲۰۰۰ متر و تا ۵۵ م م در ۱۰۰۰ متر در زره نفوذ  دارد و برد اتش  موثر ان ۲۰۰۰ متر است اگرچه گلوله های ان تا ۷۰۰۰ متر نیز برد دارد

۱- پیرسکوپ دید فرمانده۲- موشک اتکا۳-توپ۳۰ م م ۴- سایت توپچی ۵-سایت کاربر نارنجک انداز ۶-نارنجک ۳۰م م ۷-هشدار دهنده لیزری

این توپ دارای  پوشش ۳۶۰ درجه با چرخش برجک است و میتواند تا ۶۰ درجه لوله خود را به بالا  و ۵ درجه به طرف پایین بدهد

خودرو دارای چهار موشک ضد تانک هدایت در خط دید اتکا است . اتکا نسخه پیشرفته موشک ای تی ۶ اشتروم  است که از میل ۲۴ پرتاب می شد  و خود اتکا همکنون از میل ۳۵ام و میل۲۸ پرتاب می  شود. این موشک دارای  سیستم هدایت در خط  دید است و مانند موشک چون  تاو هدایت می شود با این تفاوت که به جای سیم ، امواج هدایت با امواج رادیویی منتقل می شود.  دو موشک  در هر سمت خودرو نصب شده است که میتواند از نسخه ضد زره خرج گود این موشک با توان نفوذ در ۹۵۰ م م زره در نقش ضد زره و نسخه تریموباریک ان برای استفاده بر ضد پیاده نظام و یا ساختمانها استفاده کرد. برد این نسخه  ۵۵۰۰ متر است و دارای سرعت پرواز ۵۵۰  متر بر ثانیه  است . این موشک را میتوان بر ضد بالگردهای کم سرعت در حال پرواز در ارتفاع پایین نیز  استفاده  کرد.

همچنین خودرو در جلو دو طرف بدنه دارای  دو نارنجک انداز خودکار ۳۰ م م AG-17D است که دارای سرعت اتش ۴۵۰ گلوله بر دقیقه تا برد ۱۷۰۰ متر است. این دو نارنجک انداز   توسط دو خدمه کنترل  می شود و هر دو خدمه توسط یک پیرسکوپ(یک پیرسکوپ برای هر نفر ) رو به بیرون دید  دارند. این نارنجک اندازها دارای  پوشش ۲۷ درجه به سمت بیرون خود  ۵درجه به سمت داخل، ۲۰ درجه بالا و ۵ درجه به طرف پایین است. ۶۰۰ گلوله برای  هر نارنجک حمل می شود

همچنین برای هماهنگی با توپ ۳۰ م م مجهز به یک مسلسل ۷٫۶۲ م م با ۲۰۰۰ گلوله است

دو مدل از این خودرو تا کنون توسعه  یافته است

یک نسخه با نام BMP-T  ترمیناتور که ان نیز  روی شاسی تی ۷۲ است ولی نسخه دیگر با نام BMP-T72 ترمیناتور۲ است و بر روی شاسی تی ۷۲ ولی دارای ارتقائاتی است

این نسخه در سال ۲۱۰۳ میلادی رو نمایی  شد . این نسخه دارای   موتور ۱۰۰۰ اسب بخاری جدید است در حال که نسخه اصلی که بر اساس شاسی تی ۷۲ بی ساخته شده دارای  همان موتور ۸۴۰ اسب باری قبلی است. افزایش قدرت موتور باعث چالاکی بیشتر  شده است . همچنین  این نسخه  حفاظت زرهی بیشتری دارد  از جمله  بخش پایینی  برجک پوشش زرهی واکنش دهنده پیدا کرد و لانچر موشک های اتکا نیز درون یک سپر  دفاعی برای محافظت بیشتر قرار گرفته است. همچنین در عقب برجک و بدنه  و دو طرف عقب تانک از زره قفسه ای ضد راکت استفاده شده است تا پوشش ضد راکت  بیشتری به دست اید. زره واکنشی دو طرف بدنه تا میانه  چرخ ها  پوشانده است و در کل از نظر  زرهی  از تی ۹۰ اس نیز بهتر است

همچنین ترمنیتاتور۲ فاقد دو نارنجک انداز ۳۰ م و دو خدمه ان  است  و فضای مهمات  نارنجک  انداز ۳۰ م م و خدمه ان به گلوله های بیشتری برای توپ۳۰ م م و مسلسل  ۷٫۶۲ م م اختصاص داده شده است

ترمیناتور شکل جذاب دارد. این خودرو دارای  حفاظت زرهی بسیار خوبی است دست کم چیزی از تانکی چون تی ۹۰ کم ندارد. توان بهتری در درگیر با پیاده نظام  دارد اگرچه توان ضد زره  ان به دلیل نداشتن  توپ سنگین  با قابلیت شلیک مهمات انرژی جنبشی  کمتر از تانک های معمولی است(با در نظر گرفتن اینکه مهمات خرج گود  مانند موشک های اتکا توان نفوذ کمتری نسبت به مهمات انرژی جنبیش  شلیک شوند از تانک دارند و و همچنین دفاع در برابر انها از جمله با سامانه دفاع فعال بسیار اسان تر است )

ترمیناتور۲٫٫ به زره جانبی و تفاوت ان با نسخه قبلی و شکل کلی دقت کنید

البته برد درگیر از جمله بر ضد اهداف سنگین هم کم است زیرا توپ ۳۰ م م نمی تواند   گلوله های به برد گلوله ۱۲۵ م م انفجار قوی یک توپ شلیک کند  و موشک های اتکا نیز تنها چهار عدد  هستند  و از طرفی قیمت یک موشک کجا و قیمت یک گلوله توپ

در نهایت  این خودرو قرار نبوده جای تانک را بگیرد بلکه برای نبرد شهری  ویا فضای  بسته تر  از جمله مناطق کوهستانی  بسیار محبوب است و در کنار تانک ها ترکیب وحشتناک  دارد

روسها چندان به این تانک علاقه ای نشان ندادند که دلیل امده ان انتظار برای ورود تی ۱۵ ارماتا نسخه پیاده نظام  تانک تی ۱۴ ارماتا بود  زیرا نتنها مسلح است بلکه نقش یک نفربر  را نیز با توان حمل شش سرباز بازی میکندو نقش دو منظوره دارد . در سال ۲۰۰۵ تعدادی از نمونه های  که بر اساس شاسی تی ۷۲ بی ساخته شده بودند تحویل نیروی زمینی  برای ازمایش شد ولی هرگز روسیه این نمونه را به خدمت نگرفت

قزاقستان ده عراده و الجزایر تعداد نامشخصی ولی نچندان زیادی بی ام پی تی را دریافت  کردند که از قرار همکی بر اساس  شاسی تی ۷۲ موجود این کشورها بوده است  و اذربایجان و پرو نیز ان را بررسی کردند ولی سفارش داده نشده است . پرو مدتی به دنبال نصب برجک بی ام پی تی روی شاسی تانک تی ۵۵ خود بود

در نهایت با وجود شایستگی های زیاد روی کاغذ فعلا کمتر  از ۳۰ عراده از این خودرو تولید شده است . به نظر می رسد اکثر ارتش ها یک تانک را ترجیه میدهند تا در میدان جنگ بتواند قدرت اتش  بیشتر را اعمال کند و در کنار ان از نفربرهای مسلح استفاده کننده و یا نسخه مسلح نفربر های زرهی استفاده کننده که  قدرت اتش برخی از انها چیزی از ترمیناتور کم ندارند. به شکل کلی در دیگر کشورها نیز استفاده از یک چنین خودروی چندان مرسوم نیست زیرا ترکیب تانکها و نفربرهای مسلح و زره پوش شده بسیار موثر هستند

شاید این سئوال پیش بیاید ایا چنین خودروی برای ایران مناسب است . خوب بدون شک در شرایط فعلی منطقه و نبرد چریکی چننی خودروی  بسیار موثر است و میتواند برحبرخی تانک های قدیمی  را به این نسخه ارتقاء دهند ولی مسئله مشخص این است  که ما به دلایل زیادی مانند احتمالا مشکل بودجه در ارتقاع تانک های موجود  مانند تی ۷۲ و یا ام۶۰ در سطح وسیع مانده ایم و هزینه چنین ارتقائی نیز دست کی از ارتقا یک تانک مدرن ندارد(همان داستان هرچی پول بیشتر بدی کلم پلو شیرازی بیشتر میخوری).

مشخصات

وزن:۴۸ تن

طول:۷٫۲ متر

ارتفاع:۳٫۵ متر

زره: واکنشی

موتور: بستگی به نوع موتور متفاوت است ولی از ۸۴۰ تا ۱۰۰۰ اسب بخار قدرت

سرعت:۶۰ کیلومتر بر ساعت

سلاح: دو توپ ۳۰ م م ، چهار موشک اتکا، دو نارنجک انداز ۳۰م م و یک مسلسل ۷٫۶۲ م م

ترجمه: عبدالحمید تارخ

منابع

http://www.tanks-encyclopedia.com/modern/Russia/BMPT-terminator.php

http://www.armyrecognition.com/russia_russian_army_light_armoured_vehicle_uk/bmpt_bmp-t_tank_support_infantry_fighting_combat_armoured_vehicle_technical_data_sheet_information_u.html

The post خودروی زرهی مسلح BMPT ترمیناتور militarynews.ir میلیتاری نیوز.